|
Marienburg.pl
Nasze Miasto, Nasza Pasja...
|
Ogłoszenie |
Ta witryna korzysta z plików cookie. Możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach przeglądarki. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce dotyczącej "cookies"
Chronimy Twoją prywatność Więcej informacji na ten temat znajdziesz w temacie o RODO |
Sztum - cmentarz żydowski |
Autor |
Wiadomość |
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Czw 01 Lis, 2007 13:14
|
|
|
Żydzi oczywiście nie obchodzą Święta Zmarłych w takiej postaci (i terminie) w
jakiej znamy je w kulturze chrześcijańskiej. Odległym
odpowiednikiem tego święta jest jorcajt (jahrzeit), obchodzony w rocznicę śmierci
członka rodziny. Rodzina i krewni odwiedzają wówczas grób zmarłej osoby,
zapalają specjalną świecę, płonącą przez 24 godziny bez przerwy.
Trzykrotnie w ciągu dnia recytuje się kadisz, zwyczaj nakazuje również
dawanie jałmużny ubogim.
O tym święcie w przypadku cmentarzy żydowskich w naszych okolicach możemy oczywiście zapomnieć, ale ponieważ dziś jest 1 listopada, poczuliśmy z młodym wewnętrzną potrzebę...
park 01.jpg
|
|
Plik ściągnięto 12578 raz(y) 88,25 KB |
park 02.jpg
|
|
Plik ściągnięto 12578 raz(y) 77,32 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
KB
Pomógł: 1 raz
|
Wysłany: Czw 01 Lis, 2007 16:23
|
|
|
Hagedorn, dobry chłop z Ciebie. Jak zapewne wiesz, dla wyznawców judaizmu wszystko, co robi się dla zmarłych, to szczególnie ważna micwa, czyli dobry uczynek. Poniżej zdjęcie wykonane dziś w południe na cmentarzu żydowskim w Warszawie - tu zdecydowanej większości nagrobków nikt nie odwiedza.
IMG_0057.jpg
|
|
Plik ściągnięto 12566 raz(y) 89,51 KB |
|
|
|
|
|
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sro 07 Lis, 2007 21:49
|
|
|
Hagedorn napisał/a: | Azaziz napisał/a: | ... poszukuje w nim śladów cmentarza żydowskiego... |
mnie również ten temat interesuje! niestety po cmentarzu nie ma już praktycznie ani śladu... poniżej współczesna fotka parku, na której zaznaczyłem zarys cmentarza (na podstawie wspomnień znajomej, która bawiła się w nim jako dziecko w latach 50-tych. czerwony owal to stare schody, które zachowały się do naszych czasów - prawdopodobnie były to schody wiodące na cmentarz z parku miejskiego (ówczesnego)... |
Nie wiem czy to to sam miejsce, jeszcze kiedys jak byl stary most z miasta w kierunku na Piaski, nad torami to z niego zchdzilo sie duzymi schodami na dol do parku, moj ojcec mi opowiadal ze w strone do" wentylatorow" to to wszystko byl teren cmentarza niemieckiego ktory zostal poprostu zaorany. |
|
|
|
|
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sro 07 Lis, 2007 21:52
|
|
|
Tomek S. napisał/a: | Nie wiem czy to to sam miejsce, jeszcze kiedys jak byl stary most z miasta w kierunku na Piaski, nad torami to z niego zchdzilo sie duzymi schodami na dol do parku, moj ojcec mi opowiadal ze w strone do" wentylatorow" to to wszystko byl teren cmentarza niemieckiego ktory zostal poprostu zaorany |
To chodzi o ten cmentarz - Malbork ul. Ciepła - cm. katolicki
http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=568 |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Nie 17 Maj, 2009 16:43
|
|
|
ponad rok po znalezieniu dużego fragmentu macewy ze sztumskiego kirkutu zajrzeliśmy dziś z Juniorem w miejsce tamtego znaleziska.
nie trwało 5 sekund gdy bystre oczy młodego wypatrzyły kolejny, dużo mniejszy tym razem fragment płyty nagrobnej!!!
zabraliśmy go do domu, umyliśmy i teraz zastanawiamy się co to za napis - wygląda jak początek imienia (lub ew. nazwiska), a że na 99 % nagrobek pochodził z kirkutu obstawiamy imię "Sara"...
swoją drogą zastanawiam się teraz nad solidniejszym przekopaniem miejsca znaleziska...
płyta 1.jpg
|
|
Plik ściągnięto 12139 raz(y) 106,73 KB |
płyta 2.jpg
|
|
Plik ściągnięto 12139 raz(y) 67,85 KB |
|
|
|
|
|
Sztumiak
|
Wysłany: Nie 01 Lis, 2009 11:52
|
|
|
To zdjęcie pochodzi z 1931 roku i przedstawia sztumski amfiteatr, a w nim "Sen nocy letniej". Ciekawi mnie ta budowla w tle. Tam był cmentarz żydowski. Czy ta budowla to tylko "rekwizyt"na potrzeby przedstawienia?
Amfiteatr1931.jpg
|
|
Plik ściągnięto 140 raz(y) 91,82 KB |
|
Ostatnio zmieniony przez Sztumiak Nie 01 Lis, 2009 11:53, w całości zmieniany 1 raz |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Nie 01 Lis, 2009 14:08
|
|
|
na tym zdjęciu nie widać cmentarza żydowskiego - znajdował się bardziej po lewej, zaś "budowla" w tle to tylko fragment scenografii (zapewne atrapa) stojąca w miejscu powyżej obecnej sceny.
poniżej dzisiejsza fotka cmentarza...
kirkut.JPG
|
|
Plik ściągnięto 119 raz(y) 252,34 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
wyludniacz [Usunięty]
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 08:56
|
|
|
na kirkutach nie pali się ognia a zostawia kamyczki |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 09:34
|
|
|
wyludniacz napisał/a: | na kirkutach nie pali się ognia a zostawia kamyczki |
zapraszam zatem z kamyczkami!
Cytat: | JORCAJT (jid. rocznica) rocznica śmierci. Zwyczaj nakazuje w tym dniu zapalić świece za
dusze zmarłego, odwiedzić jego grób i rozdać jałmużnę. |
http://www.fodz.pl/PP/download/slownik-final.pdf |
_________________
|
|
|
|
|
wyludniacz [Usunięty]
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 09:57
|
|
|
no to zmylił mnie przewodniczący (? nie mam czasu szukać nazwy funkcji w necie) gminy żydowskiej w Trójmieście, ale on wypowiadał się (w radio) chyba o Święcie Wszystkich Świętych, a nie rocznicy śmierci pochowanego |
|
|
|
|
Siostra Irena
Administrator
Pomogła: 14 razy
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 10:05
|
|
|
O rany, co za różnica, ważne, że uczczono czyjąś pamięć |
_________________ Surge Polonia |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 11:20
|
|
|
wyludniacz napisał/a: | no to zmylił mnie przewodniczący (? nie mam czasu szukać nazwy funkcji w necie) gminy żydowskiej w Trójmieście, ale on wypowiadał się (w radio) chyba o Święcie Wszystkich Świętych, a nie rocznicy śmierci pochowanego |
kilkanaście postów wyżej pisałem już, że Żydzi nie obchodzą "święta Wszystkich Świętych" ani nie palą zniczy na 1 listopada, a właśnie w rocznice śmierci, więc mam prośbę, żebyś przeczytał może najpierw wszystkie posty w danym temacie zanim zaczniesz dyskutować.
wracając do tematu - na cmentarzu żydowskim w Sztumie nie zachowała się żadna macewa, żadne nazwisko czy data, trudno więc mówić o jakiejś rocznicy w tym wypadku. ludzie, którzy zapalają znicze na kirkutach 1 listopada czynią tak aby uczcić pamięć także tych zmarłych, tym bardziej, że często po tych cmentarzach nie ma już (jak w przypadku Sztumu czy Malborka) żadnego śladu!
nie jest to do końca zgodne z tradycją żydowską, ale też ludzie ci nie są w końcu Żydami. |
_________________
|
|
|
|
|
wyludniacz [Usunięty]
|
Wysłany: Pon 02 Lis, 2009 12:51
|
|
|
|
|
|
|
|
harry
Pomógł: 2 razy
|
Wysłany: Pon 07 Gru, 2009 21:29
|
|
|
Witam.
W minioną sobotę znalazłem płytę nagrobną.
Wykonana jest z grysu bazaltowego wtopionego w ciemny beton. Napisy są dwujęzyczne niemieckie i hebrajskie.
Możliwe, że ... zapewne pochodzi z cmentarza ze Sztumu, gdyż znalazłem ją około 100m od niego.
Dziś pokazałem ją Panu Sławkowi z kościółka z centrum. Chyba mu się spodobała. Jest w idealnym stanie, waży najmniej 150 kg. Sam nie mogłem jej ruszyć. Zdjęć nie robiłem, fatalna pogoda, do tej pory mam ubłocone buty.
Co ciekawe oprócz macewy znajduje się tam jeszcze kilka sześciennych bloków betonowych z wyżłobionymi liniami. Spotykałem takie ozdobniki na innych starych cmentarzach. Możliwe, że pod nimi są także inne płyty nagrobne.
Pozdrawiam. |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Wto 08 Gru, 2009 08:10
|
|
|
kapitalne odkrycie, byłem pewny, że zachowały się gdzieś jeszcze jakieś macewy w okolicy!
zerknij na PW
|
_________________
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Sob 12 Gru, 2009 12:36
|
|
|
dziś z Harrym udaliśmy się na gruzowisko, gdzie znalazł macewę - udało nam się ją trochę odczyścić i odcyfrować parę danych. przy okazji rozejrzeliśmy się w okolicy i znaleźliśmy sporo fragmentów ewidentnie pochodzących z cmentarza! planujemy w związku z tym małą akcję wczesną wiosną (przełom marca i kwietnia - któryś słoneczny weekend) i zapraszamy wszystkich ewentualnych chętnych do pomocy - uzbroimy się w kilof i łopatę i postaramy przetrząsnąć całą tę górę gruzu i kamieni - być może znajdziemy kolejne płyty lub przynajmniej ich fragmenty!
wracając do odkrytej przez Harry'ego macewy - to chyba pierwsze konkretne imię i nazwisko ze sztumskiego kirkutu! płyta jest jednostronna - u góry napis w języku hebrajskim, poniżej po niemiecku: "Hier ruht unsere... Mutter... etc."
i tu mała ciekawostka: Therese Friedländer geb. Tarczinski oraz daty: ur. 1840 - zm. 1919
zważywszy na fakt, że "Teresa" jest raczej katolickim imieniem (do tego z domu Tarczyńska!) być może było to mieszane małżeństwo, a sama Therese przeszła na judaizm po ślubie?
poniżej kilka dzisiejszych fotek - płyta zostanie przetransportowana do muzeum na Rynku.
macewa 1.JPG stare gruzowisko w chaszczach z macewą na pierwszym planie |
|
Plik ściągnięto 243 raz(y) 238,96 KB |
macewa 2.JPG z grubsza odczyszczona płyta |
|
Plik ściągnięto 117 raz(y) 231,6 KB |
macewa 3.JPG część z tekstem hebrajskim |
|
Plik ściągnięto 112 raz(y) 222,72 KB |
macewa 4.JPG część z tekstem niemieckim |
|
Plik ściągnięto 112 raz(y) 279,43 KB |
macewa 5.JPG cała płyta w porannym słońcu |
|
Plik ściągnięto 128 raz(y) 221,07 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
francula
Mr Bimler
Pomógł: 11 razy
|
Wysłany: Sob 12 Gru, 2009 12:54
|
|
|
Rewelacja. Ja z chęcią pomogę, jak zdrowie i czas pozwolą. |
|
|
|
|
brat
Admin www.sztum.info.pl
|
Wysłany: Pon 14 Gru, 2009 00:46
|
|
|
Ja również się przyłączę do pomocy |
_________________ Pozdrawiam i zapraszam na portal Sztumu www.sztum.info.pl |
Ostatnio zmieniony przez brat Pon 14 Gru, 2009 00:47, w całości zmieniany 1 raz |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Pon 14 Gru, 2009 09:57
|
|
|
nazwisko Dawida Friedländera (zm. 1916) oraz jego żony Theresy Friedländer (zm. 1919) w ewidencji cmentarnej sztumskiego kirkutu (otrzymanej od Freda Zimmaka):
Therese Friedlaender.jpg
|
|
Plik ściągnięto 124 raz(y) 84,24 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
nadbrzeze3a
|
Wysłany: Sob 06 Lis, 2010 08:47 cmentarz w Sztumie
|
|
|
Oto kilka wiadomości na temat cmentarza w Sztumie.
Utworzono cmentarz bez wpisu do ksiąg wieczystych.
W 1899 roku Hermann Aron, Louis Philipp i Isidor Friedlaender napisali pismo z prośbą o wpis.
Dnia 10.01.1899 otrzymali od Magistratu i Policji w Sztumie potwierdzenie, że cmentarz należy do Gminy Żydowskiej już od 44 lat. Powierzchnia razem wynosiła 13 arów i 87 m.
Z powodu 44-letniego posiadania wpisano cmentarz do ksiąg gruntowych dnia 11.01.1899 roku. Gmina Żydowska została prawnym właścicielem.
W 1927 rok cmentarz miał powierzchnię 17 a i 54 m., obok łąka i pole 21 arów 50 m. Od 14.12.1929 roku połączone parcele utworzyły razem cmentarz o wielkości 39 arów 04 m. W 1936 roku wpis ten potwierdzono.
Miasto Sztum wykupiło dnia 28.06.1939 roku za 650 marek parcele 392/32, 395/32, 391/32, 163/33.
Ze strony żydowskiej przedstawicielem był miejski inspektor Helmut Granitzki, a ze strony miasta sekretarz miejski Herbert Krüger, który działał w imieniu burmistrza dr Josefa Nester'a ze Sztumu.
Była to: Synagoga i cmentarz.
Spisałam z akt znajdujących się w Archiwum w Malborku. |
_________________ dtm |
|
|
|
|
nadbrzeze3a
|
Wysłany: Sob 06 Lis, 2010 09:12 jeszcze wspomnienia o cmentarzu żydowskim
|
|
|
Niedaleko cmentarza rodzice moi posiadali małe pole, które musiało być obsadzone. Z tego to powodu spędzałam tam wiosną i jesienią dużo czasu. Oczywiście nie pomagałam rodzicom, tylko bawiłam się na cmentarzu żydowskim. Ulubionym moim grobem, na którym siedziałam, był grób Salome... nazwiska niestety nie pamiętam. Piękna czarna, marmurowa płyta otoczona czarnymi słupkami. Na cmentarzu przeważały groby wykonane z czarnego marmuru. Cały cmentarz obrośnięty był zielonym bluszczem. Jeżeli chciałam sobie zrobić miejsce do dalszej zabawy, to musiałam odsłonić bluszcz, aby podziwiać egzotyczne dla mnie napisy w języku niemieckim i hebrajskim.
Około roku 1972 pokazywałam Sztum przyszłemu mężowi, trafiliśmy do parku i niestety nie zobaczyłam mojego cmentarza. Idąc dalej, przechodząc przez płoty, odnalazłam moją Salome na gruzowisku. Do dzisiaj widzę czarne marmury wymieszane z dużymi kawałami cementu- na wysypisku śmieci.
Smutek mnie ogarnia. |
_________________ dtm |
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
Wysłany: Sob 06 Lis, 2010 13:08 Re: jeszcze wspomnienia o cmentarzu żydowskim
|
|
|
dziękuję nadbrzeże3a za te wspomnienia! każdy taki okruch wspomnień pozwala co nieco zrekonstruować historię tego cmentarza...
nadbrzeze3a napisał/a: | Ulubionym moim grobem, na którym siedziałam, był grób Salome... nazwiska niestety nie pamiętam. |
w spisie pochówków nie znalazłem żadnej Salome, natomiast aż trzy Sally: Rosenberg, Flatow i Salomon
sally 1.jpg
|
|
Plik ściągnięto 54 raz(y) 37,19 KB |
sally 2.jpg
|
|
Plik ściągnięto 63 raz(y) 37,59 KB |
sally 3.jpg
|
|
Plik ściągnięto 59 raz(y) 36,92 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
leszek
|
Wysłany: Sro 10 Lis, 2010 00:07
|
|
|
O historii Żydów sztumskich będzie mowa równiez w drugim numerze kwartalnika Prowincja, który już wkrótce się ukaże. |
_________________ Leszek |
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
|
Dodaj temat do Ulubionych Wersja do druku
|
|