 |
Marienburg.pl
Nasze Miasto, Nasza Pasja...
|
| Ogłoszenie |
Ta witryna korzysta z plików cookie. Możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach przeglądarki.
Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce dotyczącej "cookies"
Chronimy Twoją prywatność
Więcej informacji na ten temat znajdziesz w temacie o RODO |
|
Sztum - cmentarz żydowski |
| Autor |
Wiadomość |
Hagedorn 
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
 Wysłany: Wto 27 Lut, 2007 18:33 Sztum - cmentarz żydowski
|
|
|
| Azaziz napisał/a: | | ... poszukuje w nim śladów cmentarza żydowskiego... |
mnie również ten temat interesuje! niestety po cmentarzu nie ma już praktycznie ani śladu... poniżej współczesna fotka parku, na której zaznaczyłem zarys cmentarza (na podstawie wspomnień znajomej, która bawiła się w nim jako dziecko w latach 50-tych. czerwony owal to stare schody, które zachowały się do naszych czasów - prawdopodobnie były to schody wiodące na cmentarz z parku miejskiego (ówczesnego)...
schody.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 24835 raz(y) 56,2 KB |
cmentarz żydowski w Sztumie.JPG
|
 |
| Plik ściągnięto 24835 raz(y) 63,3 KB |
|
|
 |
|
 |
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Wto 27 Lut, 2007 18:45
|
|
|
| Pozwoliłem sobie na wydzielenie tego wątku jako oddzielnej i bardzo ciekawej informacji |
|
 |
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Wto 27 Lut, 2007 20:17
|
|
|
| Azaziz napisał/a: | | Pozwoliłem sobie na wydzielenie tego wątku jako oddzielnej i bardzo ciekawej informacji |
jak będziesz wiosną w Sztumie daj znać, mieszkam koło parku to zajrzymy z małą "wizją lokalną" i pogadamy  |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Wto 27 Lut, 2007 21:14
|
|
|
| Hagedorn napisał/a: | | jak będziesz wiosną w Sztumie daj znać |
Nie widzę problemu, bywam w Sztumie w każdym tygodniu :) kwestia zgrania tygodnia  |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Wto 06 Mar, 2007 20:45
|
|
|
| To kiedy Hagedornie możemy się spotkać? |
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Wto 06 Mar, 2007 21:29
|
|
|
| Azaziz napisał/a: | | To kiedy Hagedornie możemy się spotkać? |
myślałem, że 17 marca w Malborku? 
a w Sztumie kiedy zechcesz, ale najlepiej w niedzielę jakąś... |
_________________
 |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Wto 06 Mar, 2007 21:45
|
|
|
| Malbork Malborkiem - ale sztumskiego cmentarza mi nie przywieziesz :D |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Sro 07 Mar, 2007 18:27
|
|
|
Byłem zobaczyłem - faktycznie teren jest "czysty" a schody jak na zdjęciu - jedyny ślad (?)
sztum_schody_cment.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 24812 raz(y) 44,29 KB |
|
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Sro 07 Mar, 2007 20:03
|
|
|
| Azaziz napisał/a: | | Byłem zobaczyłem - faktycznie teren jest "czysty" a schody jak na zdjęciu - jedyny ślad (?) |
szkoda, żeś nie dał znaku wcześniej! może pokazałbym Ci coś jeszcze, conieco opowiedział... |
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Sro 07 Mar, 2007 20:17
|
|
|
| Byłem w Sztumie 10 minut :) ale możesz mi wrzucić numer tel. na PW :) |
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 20:13
|
|
|
poniżej tajemnicza widokówka z okresu plus-minus I wojny...
wg mnie przedstawia ona ten fragment obecnego parku gdzie jest scena - na samej górze widać jakby płot lub żywopłot. prawdopodobnie jest to właśnie ogrodzenie cmentarza żydowskiego! widoczna na dole ścieżka idąca w górę w lewo to byc moze ścieżka prowadząca do zachowanych do dziś dnia schodów i wejścia na cmentarz...
to moja teoria 
Sztum - Anlagen.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 19336 raz(y) 44,59 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 20:25
|
|
|
Trudno zlokalizować przy taki ujęciu  |
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 20:27
|
|
|
| Azaziz napisał/a: | | Trudno zlokalizować przy taki ujęciu |
i zwłaszcza po takim upływie czasu! na pewno jest to zdjęcie z obecnego parku miejskiego ("stadtische Anlagen" to właśnie coś a la "park miejski") wówczas dużo mniejszego i bardziej skromnego (alejki, parę ławeczek, głównie nad brzegiem jeziora) |
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 20:35
|
|
|
| Hagedorn napisał/a: | | wówczas dużo mniejszego i bardziej skromnego (alejki, parę ławeczek, głównie nad brzegiem jeziora) |
stan ok 1904
strzałka - park
fragment_2080_stuhm.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 19322 raz(y) 53,72 KB |
|
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 20:45
|
|
|
ówczesny park co widać na mapie sprowadzał się do obszaru zaznaczonego przez mnie na czerwono. powyżej widać zaznaczony prostokąt cmentarza żydowskiego. widok na pocztówce wg mnie to zdjęcie zrobione tak jak pokazuje niebieska strzałka - coś jakby punkt widokowy na miasto położony na małej górce (a na pocztówce to ta jakby platforma ogrodzona białym płotkiem)
zastanawia mnie skrót - o ile dobrze widzę Bgr.Pl. - ktoś się zna na starej kartografii i niemieckich skrótach?
to jak? kiedy wizja lokalna w terenie?
fragment_stuhm.JPG
|
 |
| Plik ściągnięto 19319 raz(y) 54,14 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 21:19
|
|
|
| wstępnie proponuje sobote 14-15 :D ale potwierdze smsem jutro wieczorem, o ile pasuje termin |
|
|
|
|
|
malgos 
Znawca
Depresję leczę wsią...
Pomogła: 7 razy
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 22:12
|
|
|
| Hagedorn napisał/a: | | zastanawia mnie skrót - o ile dobrze widzę Bgr.Pl. - ktoś się zna na starej kartografii i niemieckich skrótach? |
to prawdopodobnie oznacza cmentarz. |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Czw 08 Mar, 2007 23:23
|
|
|
| malgos napisał/a: | | Hagedorn napisał/a: | | zastanawia mnie skrót - o ile dobrze widzę Bgr.Pl. - ktoś się zna na starej kartografii i niemieckich skrótach? |
to prawdopodobnie oznacza cmentarz. |
Przepraszam nei zauważyłem pytania, już mówię:
Bgr.Pl. = Begräbnis Platz - cmentarz (dosłownie: miejsce pogrzebania) |
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 07:26
|
|
|
| Azaziz napisał/a: |
Bgr.Pl. = Begräbnis Platz - cmentarz (dosłownie: miejsce pogrzebania) |
tak kombinowałem, że Pl. to Platz, ale że cmentarz to Friedhof nie wpadłem na to, że mogą być i inne oznaczenia... 
z drugiej strony cmentarz żydowski w Sztumie zawsze był cmentarzem małym (bo i mała była gmina żydowska w Sztumie, choć z drugiej strony na wykładzie poświęconym Żydom sztumskim dowiedziałem się, że służył także gminie kwidzyńskiej, która nie miała własnego cmentarza...), więc pewnie raczej określany był jako "miejsce pochówku", w odróżnieniu od innych miejskich cmentarzy - z bramami, kutymi ogrodzeniami, dużymi pomnikami itd. |
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 09:32
|
|
|
| Hagedorn napisał/a: | | która nie miała własnego cmentarza... |
A w Kwidzynie ul. Kościuszki - pow 0,15 ha - założony 1808, zamknięty 1938, a od 1997 park miejski?
(info e-kwidzyn) |
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 11:08
|
|
|
tak usłyszałem na wykładzie dot. gminy sztumskiej - być może źle zapamiętałem i chodziło o brak zezwolenia na pochówki (w jakimś okresie), a nie brak cmentarza jako takiego... zapytam pana Janusza przy najblizszej okazji!
a tak przy okazji, w tej kwestii mnóstwo jest przekłamań i nieścisłości, np. tu: jewish cemetery
amfiteatr i scena nie znajdują się na terenie dawnego cmentarza, a zniszczony został defintywnie w 1968 roku - do tego roku był może opuszczony i zaniedbany, ale przynajmniej stały na nim macewy! obecnie ślad po nich zaginął i zaczynam tracić nadzieję na to, że dowiem się, co się z nimi stało (mam tylko parę prawdopodobnych hipotez, ale o tym pogadamy na żywo :) ) |
_________________
|
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 11:31
|
|
|
| Hagedorn napisał/a: | | zaczynam tracić nadzieję na to, że dowiem się, co się z nimi stało |
hmmm... damy radę, mam namiar na dwa źródła w Sztumie :) które mogą być pomocne.
a to treść linku z poprzedniego postu, co by nie szukać za długo
| Cytat: | SZTUM: US Commission No. POCE000757
Alternate German name: Stuhm. Located in Elblaskie (Elblag) province at 53°56' N 19°02' E, 50 km SE of Gdansk. Cemetery: ul. Kochanowskiego. Present town population is 5,000-25,000 with no Jews.
* Local: Urzad Miasta i Gminy, ul. Mickiewicza 39, tel.72001. Urzad Wojewodski w Elblagu, ul. Wojska Polskiego 1, tel. 27001.
* Regional: Panstwowa Sluzba Ochrony, Zabytkow-Elblag, ul. Wojska Polskiego 1, tel. 24553.
The earliest Jewish community dates from the 19th century-maybe 1849. In 1849, there were 90 Jews and 143 Jews in 1933. The Judenedikt of 1812 effected the Jewish community. The unlandmarked Orthodox and Progressive/Reform Jewish cemetery was established in the 19th century. The isolated surburban hillside has no signs or markers. Reached by turning directly off a public road, access is open to all with no walls, fences, or gates. The size of the cemetery before WWII was and is now about.10 ha. Gravestones have been liquidated; now an amphitheatre is there. The cemetery contains no known mass graves or structures. The municipality owns the cemetery property used for recreation, adjacent to recreational properties. Rarely, local residents stop. The cemetery was vandalized during World War II, but not in the last 10 years.
Wiktor Knercer, 10-685 Olsztyn, ul. Barcza 33/16, tel. 33-86-07 completed survey September 1992. He visited in June 1992. Documentation: (1) Mapa w skali 1:25000 2l. 1910-1920; (2) Deutsches Stadtebuch, Erich Renser, 1939; and (3) Statistisches Handbuch fur die Provinz Ostpuwben. |
|
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 19:05
|
|
|
nie ma to, jak konkretna wizja lokalna i dwie głowy (a nawet trzy!) zamiast jednej!
dzisiejszy wypad wniósł myślę sporo nowego do tematu, reasumując:
1. wszystko wskazuje na to, że cmentarz żydowski w Sztumie był raczej niewielki i jego położenie zgadza się z tym, co pokazuje mapa z 1906 roku. z opowiadań świadków wynika, że macewy znajdywały się również na terenie sąsiednim - być może zostały one tam przerzucone po dewastacji cmentarza w latach 1938-45. prawidłowy zatem obrys cmentarza pokazuje fotka poniżej (czerwona linia). kształt ten potwierdzają także rosnące drzewa, posadzone w wyraźnej linii, noszące ślady (zgrubienia, gwoździe itp.) po ogrodzeniu (siatka) oraz pozostałość podstawy słupka od ogrodzenia (na zdjęciu błękitne kółeczko).
2. jedyną pewną wg mnie pozostałością po cmentarzu są schodki wejściowe (na zdjęciu żółte kółko) - pokazywane zaś we wcześniejszych postach stare schody są raczej pozostałością po scenie i amfiteatrze z lat 1920-30...
3. znaleźliśmy dziś duży kawał pozostałości po kamiennej płycie - biorąc pod uwagę miejsce znaleziska, prawdopodobnie była to płyta nagrobna (jedna z wersji świadków mówi o likwidacji resztek macew poprzez ich potrzaskanie przez kamieniarzy i wywiezienie...) - niestety brak na niej jakichkolwiek napisów...
4. wszystko wskazuje na to, że w ziemi cmentarza/parku dalej spoczywają ludzkie szczątki, o czym z pewnością nie wie większość bawiących się tu często (i przy piwie!) współczesnych mieszkańców Sztumu... 
cmentarz zarys.JPG
|
 |
| Plik ściągnięto 21719 raz(y) 35,33 KB |
Sztum żydowski 01.jpg
schodki wejściowe (do furtki?) |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 63,5 KB |
Sztum żydowski 02.jpg
schodki - zbliżenie |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 65,94 KB |
Sztum żydowski 03.jpg
linia drzew od północy (widoczne zgrubienia) |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 59,78 KB |
Sztum żydowski 04.jpg
linia drzew od zachodu |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 69,2 KB |
Sztum żydowski 05.jpg
stare gwoździe w drzewie... |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 61,37 KB |
Sztum żydowski 06.jpg
kamienna podstawa słupka z ogrodzenia... |
 |
| Plik ściągnięto 21749 raz(y) 66,79 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
|
Hagedorn
Administrator
Pomógł: 28 razy
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 19:07
|
|
|
i fotki resztek płyty nagrobnej (?)
Sztum żydowski 07.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 21745 raz(y) 63,07 KB |
Sztum żydowski 08.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 21745 raz(y) 67,61 KB |
Sztum żydowski 09.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 21744 raz(y) 69,88 KB |
Sztum żydowski 10.jpg
|
 |
| Plik ściągnięto 21744 raz(y) 66,45 KB |
|
_________________
|
|
|
|
|
|
Rafaello
[Usunięty]
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 19:20
|
|
|
czyli coś tam znaleźliście to fajnie ,czy podnosiliście ten głaz? we dwoje  |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 19:46
|
|
|
| Rafaello napisał/a: | | czy podnosiliście ten głaz? we dwoje |
wspólnie daliśmy radę |
|
|
|
|
|
Rafaello
[Usunięty]
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 20:24
|
|
|
| od wtorku mam rechabilitacje w Sztumie i bedę na oddziale to przez okno popatrze |
|
|
|
|
|
Rafaello
[Usunięty]
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 20:28
|
|
|
| a tak na temat to dało by radę to udokumentować i skątaktować się z jakąś organizacją żydowską by tabliczkę wstawić jak nie da rady pamiątkowej to informacyjną ?? |
|
|
|
|
|
konto_usunięte
[Usunięty]
|
| Wysłany: Nie 11 Mar, 2007 20:33
|
|
|
| Rafaello napisał/a: | | tabliczkę wstawić jak nie da rady pamiątkowej to informacyjną ?? |
rozmawialiśmy o tym... trochę to wszystko pogmatwane |
|
|
|
|
|
pacoss
Pomógł: 5 razy
|
| Wysłany: Wto 13 Mar, 2007 21:34 Garść informacji o gminie zydowskiej w Sztumie.
|
|
|
Pierwsze nazwiska sztumskich Żydów pojawiają się w aktach w roku 1806 i dotyczą deklaracji króla pruskiego, która zezwalała im na swobodne osiedlanie się. Żydzi przybyli głównie z terenów byłego Księstwa Warszawskiego i szybko stali się liczną mniejszością narodową, stanowiąc 11,2% mieszkańców Sztumu (86 osób). Znane są nazwiska niektórych przedstawicieli sztumskiej gminy żydowskiej, takie jak: Gumprecht, Eisenstaedt, Flatow, Schwarz, Berendt .
W 1938 r., podczas kryształowej nocy nazistowskie bojówki spaliły okazałą synagogę w Sztumie, a leżący na terenie parku miejskiego cmentarz został stopniowo dewastowany. Synagoga stała mniej więcej na miejscu dzisiejszego bloku ZK, tzw. "fortepianu", koło domu parafialnego na ul. Zwiazku Jaszczurczego. W latach powojennych na cmentarzu stały jeszcze nagrobki, które zostały w latach późniejszych zabrane i wykorzystane jako płyty na placu jednej z sztumskich firm (nie mam pojęcia jakiej). Sama nazwa miejsca "żydowski smentarz" nie jest już używana przez obecnych mieszkańców miasta. Poszła w zapomnienie. |
|
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
|
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku
|
 |
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Rejestracja
Zaloguj
