Marienburg.pl

Milek

Kaplica mennonicka
www.bethelks.edu/mennonit...ept/jantzen.php

furstenwerder.jpg

Plik ściągnięto 14258 raz(y) 64,13 KB

kolekcjoner · Mistrz **Pomógł:** 57 razy

Drobna korekta - to jest Bettenhaus w Niedźwiedziówce, w Żuławkach takowej nie było.

Niedźwiedziówka cmentarz.jpg

Plik ściągnięto 14243 raz(y) 113,28 KB

Milek

Sugerowałem się opisem z artykułu. Na podstawie współrzędnych z Wikipedii miejscowości dzieli 6 km.Odległość znaczna więc i błąd autora poważny.

Milek

Na stronie www.holland.org.pl/art.ph...=polska&id=12_1
Kaplica figuruje pod nazwą Żuławki-Niedźwiedzica.

kolekcjoner · Mistrz **Pomógł:** 57 razy

Mnóstwo błędów w tekście tej strony, poza niezaprzeczalnymi walorami poznawczymi i dokumentacyjnymi. Wieczorem odniosę się do zauważonych uchybień i sprostuję zauważone błędy, pokażę także posiadany przeze mnie materiał ilustracyjny.

Milek

Zdaję się na Twoją fachowość.

kolekcjoner · Mistrz **Pomógł:** 57 razy

Pozwoliłem sobie skopiować fragmenty polemiczne tekstu, w kolorze czerwonym moje uwagi.

ADAMOWO, gm. Elbląg, woj. warmińsko - mazurskie.
1. ELLERWALD
2. Gmina flamandzka.
3. Część wiejska gminy Elbląg - Ellerwald. Pozwolenie Rady Miejskiej Elbląga na wybudowanie domu modlitwy w Adamowie wydane zostało 28 września 1783 r. Pierwsze nabożeństwo w wybudowanym już wcześniej budynku odprawione zostało 5 października 1783 r. Budynek zniszczony został w czasie II Wojny Światowej.
4. Budynek drewniany, w stylu tradycyjnych XVIII-wiecznych mennonickich budynków sakralnych. Drewniany, nakryty dachem dwuspadowym z pokryciem słomianym. Wygląd budynku znany jedynie z ilustracji zamieszczonej w Mennonite Encyklopedia.
Budynek zniszczony po 1945 roku, tereny Adamowa nie były w 1945 roku obszarem działań wojenny. W okresie 1945 roku obszar zalany wodą, która wdarła się przez wyrwy w wysadzonych przez Niemców wałach.

LUBIESZEWO, gm. Nowy Dwór Gdański, woj. pomorskie.
1. LADEKOPP
2. Gmina flamandzka, część mieszkańców fryzyjskich należała do gminy w Orłowskim Polu.
3. W XVII i początku XVIII w. mennonici zamieszkujący tereny okolic Lubieszewa zrzeszeni byli w gminie Wielkiej Żuławy z siedzibą w Gdańsku. Od czasu podziału gminy Wielkożuławskiej w latach 1735-40 na cztery części, powstaje samodzielna gmina w Lubieszewie zwana "Orloff Quarter". Posiadały one własnych pastorów i diakonów, ale starszy z Gdańska nadal obsługiwał wszystkie cztery części.
W 1768 r. gmina dzięki zgodzie Biskupa Chełmińskiego wybudowała własny dom modlitwy, mogący pomieścić ok. 600 osób. Dla członków gminy zamieszkujących południowo-zachodnie tereny gminy wybudowano w 1800 r. filialny dom modlitwy w Pordenowie (patrz: PORDENOWO). W 1882 gmina połączyła się z gminą w Orłowskim Polu (patrz: ORŁOWSKIE POLE).
Budynek zniszczony został podczas walk w końcu II Wojny Światowej.
4. Budynek drewniany, w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych. Zbudowany w konstrukcji zrębowej, szerokości 12,5 m., długości 23,1 m. Orientowany, zbudowany na planie prostokąta, nakryty dachem dwuspadowym krytym dachówką esówką. Okna i drzwi prostokątne, nad emporami dwukondygnacyjny układ małych okien. Szczyty deskowe, naroża zrębu ścian ozdobnie szalowane. Układ wnętrza zbliżony jak w domu modlitwy w Stogach - od wschodu pomieszczenie pastora, sień z kuchnią i izba starszego, do nich przylegała od zachodu sala nabożeństw z emporami na ścianach wschodniej i północnej, podczas gdy przy ścianie południowej stały na podwyższeniu ławki dla starszego, pastorów i diakonów oraz kazalnica.
Notka dotyczy Bettenhausu w Stawcu / do 1945 Ladekop-Neunhuben. Istniał jeszcze około 1950 roku, potem zrujnowany i rozebrany.

MALBORK, gm. loco, woj. pomorskie.
1. MARIENBURG
2. Budynek należał do gminy flamandzkiej w Stogach.
3. Mennoniccy mieszkańcy Malborka należeli do gminy flamandzkiej w Stogach.
Z powodu znacznej odległości, od początku istnienia gminy, nabożeństwa odbywały się w kilku miejscach (patrz: STOGI). Już w 1700 r. zakazano mennonitom spotkań religijnych na Vorschloss - ulicy w Malborku i zamkowych magazynach. Własny dom modlitwy wzniesiony został dopiero w latach 1906-07, uroczyste poświęcenie nastąpiło 23 czerwca 1907 r.
4. Brak danych. Budynek murowany, posiadał 350 miejsc siedzących.
Znane zdjęcia z I ćwierci XX wieku.

STOGI, gm. Malbork, woj. pomorskie.
1. HEUBUDEN
2. Gmina flamandzka.
3. Gmina mennonicka w Stogach powstała w 2 poł. XVI w. i była największą wiejską gminą w Prusach. Skupiała mennonitów z południowej części Wielkiej Żuławy oraz okolic Malborka.
Do 1728 r. gmina nie posiadała własnych starszych i pastorów, obsługiwana była przez starszego z Gdańska, a od 1639 r. przez starszych z sąsiednich czterech niezależnych gmin Wielkiej Żuławy. Po usamodzielnieniu się w 1728 r., gmina rozwinęła własną działalność duszpasterską, tak że w połowie XVIII w. nabożeństwa odprawiane były w domach członków aż w czterech miejscowościach - Malborku, Lichnowach (Lichtenau), Lasewicach (Gr. Lasewitz) i Pogorzałej Wsi (Wernersdorf) - na zmianę w co czwartą niedzielę i w pierwsze dni świąt. W 1774 r. liczbę tę powiększyła jeszcze mała grupa mennonitów zamieszkujących w Czatkowie (Czatkau) oraz gmina w Jarczewie, wszystkie obsługiwane przez starszego ze Stogów.
Dom modlitwy wzniesiony został na podstawie zgody Biskupa Chełmińskiego z 17 czerwca 1768 r. Budowę rozpoczęto 19 lipca 1768 r. i pomimo czasowego wstrzymania budowy przez władze katolickie została ukończona 2 listopada tegoż roku. Pierwsza posługa odbyła się już na święta Bożego Narodzenia 1768r. Koszty budowy wyniosły blisko 2 tys. florenów. Budynek ten o standardowym, wyraźnie określonym przez kurię katolicką wyglądzie został w 1853 r. gruntownie wyremontowany oraz powiększony. Podczas remontu nabożeństwa odprawiane były w przystosowanym do tego celu spichlerzu. Zmodernizowany budynek mógł pomieścić 800 osób. Po II Wojnie Światowej budynek był użytkowany przez kościół katolicki, uległ zniszczeniu ok. 1950 r.
4. Budynek w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych. Zbliżony formą do domów modlitwy z Niedźwiedzicy, Lubieszewa i Tujec. Drewniany, w konstrukcji zrębowej, z dachem dwuspadowym krytym strzechą. Na obrysie prostokąta o wymiarach 27,5x12,1 m., od południa znajdował się przedsionek z wejściem głównym, po obu jego stronach pomieszczenia mieszkalne dla starszego i pastora. Sala nabożeństw, długości 20,6 m., posiadała empory z trzech stron, przy wolnej ścianie zachodniej ustawione były na podwyższeniu ławki dla starszego, pastora i diakonów. Około 1790 r. obok nich ustawiona została ambona - kazalnica. W 1824 r. pokrycie dachowe wymienione zostało na dachówkę esówkę.
W 1853 r. budynek został przedłużony o 14 stóp w stronę południową, wykonano również nową podmurówkę z cegły (w miejsce starej z kamieni polnych), efektem czego było podniesienie zrębu o 2 stopy. Wystawione zostały nowe sprzęty - kazalnica, siedzenia dla starszych, ławki oraz schody. Całość pomalowano zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz farbą olejną i klejową. Zapewne wtedy dodano również małe organy, usytuowane pod emporą w części północnej.
Budynek Bettenhausu – w funkcji kościoła katolickiego – istnieje do dzisiaj w okolicach Łomży.

SUCHOWO, gm. Nowy Dwór Gdański, woj. pomorskie.
1. ROSENORT
2. Gmina flamandzka.
3. Gmina początkowo niesamodzielna, do 1639 r. obsługiwana przez starszego z Gdańska. Od 1735 r. samodzielna (Elbing Quarter), lecz jeszcze do 1857 r. obsługiwana przez starszego z gminy "Wielka Żuława" w Tujcach.
Spotkania religijne gminy początkowo odbywały się w domach prywatnych, spichlerzach, stodołach czy szopach. Nie wcześniej jak w 1754 r. gmina otrzymała pozwolenie na wybudowanie własnego domu modlitwy w Suchowie, pierwsze nabożeństwo w nowym budynku odbyło się 2 marca 1755 r. i brało w nim udział 1566 członków gminy. Budynek ten spłonął 19 stycznia 1812 r., został odbudowany i ponownie oddany do użytku 20 listopada 1814 r. Mieścił ponad 600 osób. Został ostatecznie zniszczony około 1945 r.
4. a) Pierwszy budynek zapewne drewniany w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych. Brak dokładnych przekazów co do jego szczegółowego wyglądu.
b) Opierając się na ilustaracji zamieszczonej w pracy H. Pennera należy wnioskować, że odbudowa budynku w 1814 r. powtórzyła jego pierwotną formę z XVIII w. Wzniesiony został budynek drewniany w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych.
Rosenort to dzisiejsza wieś Różyny, natomiast Suchowo to zwyczajowa nazwa dawnego przysiółka Różyn (leżąca na północ od wsi) nosząca do 1945 roku Goldberg. Cmentarz mennonicki wraz z Bettenhausem znajduje się w obszarze wsi Różyny. Jest to – obok Gdańska – najstarsza gminna mennonicka na obszarze Rzeczpospolitej. Powstała ona w III ćwierci XVI wieku. Na cmentarzu do dzisiaj znajduje się około 400-letni dąb znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie kaplicy. Z posiadanych przeze mnie informacji (niestety ustnych) istniała tu najstarsza na Żuławach świątynia Mennonicka.

ŻUŁAWKI - NIEDŹWIEDZICA, gm. Stegna, woj. pomorskie.
1. FÜRSTENWERDER - BÄRWALDE
2. Gmina flamandzka, mała liczebnie grupa fryzyjska należała do gminy w Orłowskim Polu.
3. Centrum gminy stanowiły dwie położone obok siebie osady, w których mennonici zamieszkiwali już od ok. 1570 r. W początkowym okresie stanowiła część gminy "Wielkiej Żuławy" z Gdańska, a następnie Tujec. Od 1740 r. gmina niezależna z siedzibą w Niedźwiedzicy (Bärwaldsches Quarter). Od 1809 r. posiadała własnego starszego. Z powodu położenia domu modlitwy na terenie sąsiednich Żuławek, od około 1830 r. gmina używała nazwy Żuławki lub Żuławki - Niedźwiedzica.
Dom modlitwy zbudowany został dzięki zgodzie Biskupa Chełmińskiego w 1768 r. W niezmienionej formie przetrwał wojnę, opuszczony uległ spaleniu w 1990 r. jako ostatni przykład na terenie Polski tradycyjnego, drewnianego, mennonickiego budynku sakralnego.
4. Drewniany, w stylu tradycyjnych mennonickich budynków sakralnych. Budynek na rzucie prostokąta długości ok. 21 m., szerokości 11 m. Zbliżony formą do budynku domu modlitwy z Lubieszewa. Zrąb budynku na kamiennej podmurówce z widocznym układem belek konstrukcji i ozdobnie szalowanymi narożnikami. Dwa wejścia do budynku w elewacji południowej - bezpośrednio do sali modlitewnej i dodatkowo jedno wejście w elewacji wschodniej do części mieszkalno - gospodarczej budynku. Układ wnętrza budynku charakterystyczny dla drewnianych budynków domów modlitwy mennonitów starego typu - od wschodu trzy pomieszczenia mieszczące mieszkanie dla pastora lub starszego z kuchnią i trzonem kominowym oraz pomieszczenie składzika - zakrystii. Pozostałą część budynku wypełnia sala modlitewna z emporami obiegającymi salę z trzech stron. Budynek nakryty wysokim dachem dwuspadowym, krytym dachówką esówką.
Miejsce lokalizacji kaplicy nosiło do 1945 roku nazwę Fürstenwerderfeld (można to przetłumaczyć jako Żuławskie Pola) i leży na Północnym krańcu wsi Niedźwiedziówka (do 1945 Bärwalde).

kaplica mennonicka.jpg
Kaplica w Malborku, za http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=59

Plik ściągnięto 14170 raz(y) 61,75 KB

agandg

witam. Dot. wsi Suchowo-cmentarz menonicki znajduje się we wsi Różewo a nie jak pisałeś- Różyny, dzięki za informacje na ten temat bardzo interesujące

kolekcjoner · Mistrz **Pomógł:** 57 razy

agandg

kolekcjoner-Ty jesteś z Malborka? Zastanawiam się, bo dużo wiesz na temat kościoła w kmiecinie

kolekcjoner · Mistrz **Pomógł:** 57 razy

No z Malborka ... a dużo wiem o kościele w Kmiecinie - nieeee :ops:

Milek

Kmiecin tutaj http://www.marienburg.pl/...p?p=57927#57927

_Maja_

Wracając do meritum - wnętrze zboru

menn1.JPG

Plik ściągnięto 8181 raz(y) 64,67 KB