Marienburg.pl
Nasze Miasto, Nasza Pasja...

Pałace, dworki - Cieszymowo Wielkie - dwór

konto_usunięte - Pią 18 Maj, 2007 17:42
Temat postu: Cieszymowo Wielkie - dwór
Cieszymowo Wielkie - dwór - Teschendorf

Cieszymowo Wielkie - wieś położona na uboczu z trudnym dojazdem jest traktowana po macoszemu jeśli chodzi o opis zabytków i ciekawostek, a naprawdę warto tam się wybrać, na mapce zaznaczyłem położenie dworu ze zdjęcia. Ta wieś ma jeszcze wiele, wiele ciekawych miejsc.

konto_usunięte - Czw 24 Maj, 2007 19:54

Stare zdjęcie
pacoss - Sob 26 Maj, 2007 07:49

W przeszłości Cieszymowo podzielone było na dwie części: Gross (część północna) i Ober (południowa). Część północną stanowiły dobra rycerskie o powierzchni 475 ha. (258 ha roli ornej, 38 ha łąk, 114 ha lasu). W 1885 roku dziedzicem był tam Alfred Komorowski. Część zwana Ober była też dobrami rycerskimi, lecz o mniejszej powierzchni 389 ha. (234 ha roli uprawnej, 24 ha łąk i 122 ha lasu). Istniał tam niegdyś dwór, zniszczony podczas ostatniej wojny.
Dobra cieszymowskie otrzymał w XIII wieku od Zakonu Krzyżackiego Prus o imieniu Tesym. Po nim osiadł w dobrach Cieszymowskich jego brat Glabun. W 1420 roku właścicielem majątku jest Paweł Budzisz, a w 1433 Tomasz i Adaukt z Rakowca. W drugiej połowie XV wieku dobra są już w rękach rodu Felden – Zakrzewskich, którego przedstawiciel Jakub sprzedał je w 1518 roku prawdopodobnie rodowi von Brandt, którzy stali się kolejnymi właścicielami dworu. W XVII wieku majątek posiadała rodzina Schack v.Wittenau, a w XIX wieku graf von der Goltz. Do naszych czasów zachował się okazały dwór (część Gross) wybudowany w XIX wieku, piętrowy z ryzalitami od ogrodu, budynki dawnego folwarku oraz park dworski.
Ciekawostką jest spichlerz o konstrukcji szachulcowej, znajdujący się naprzeciwko dworu, zbudowany w 1797 roku na planie ośmioboku kryty namiotowym dachem. Obecnie pełni funkcję kaplicy.

Hagedorn - Nie 03 Cze, 2007 18:24

jeszcze dwa ujęcia...
konto_usunięte - Nie 03 Cze, 2007 18:42

Hag sfociłeś bramę przy parku drugiego dworu? Ja zapomniałem, jeżeli tak to dodaj do:

http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=831

Hagedorn - Nie 03 Cze, 2007 18:43

Azaziz napisał/a:
Hag sfociłeś bramę przy parku drugiego dworu?

niestety, tam już nie dotarliśmy, za dużo czasu zeszło przy resztkach stacji kolejowej, ale jeszcze tam wrócę kiedyś!

konto_usunięte - Nie 03 Cze, 2007 18:47

Hagedorn napisał/a:
za dużo czasu zeszło przy resztkach stacji kolejowej


czekam na relacje !!!

waslew1 - Pon 20 Cze, 2011 05:57

CIESZYMOWO. ( Gros. Kl.) - nazwy historyczne.

Feld Werbeno. ( Feld - pole) - 1303 r.
Tesmesdorf. - 1324 r.
Tessemdorf. - 1437 r.
Tesmannsdorf. - 1554 r.
Tesmesdorffer. - XVI w.
Teschendorf. - XVII- XX w.
Teschendorf. - (Gross, Klein, Ober) 1892 r.
Cieszymowo. - 1945 r.
Cieszymowo W. - 1951 r.

LINKI.

Felde Broidin. - 1258 r. Lynken. - 1330 r. Linki - 1744 r. Linken. - 1773 r. Linki - 1945 r.


Geschichte des Stuhmer Kreises.
Dr.F.W.F.Szmitt.
Thorn 1868.

waslew1 - Pon 20 Cze, 2011 05:59

CIESZYMOWO W.

WŁAŚCICIELE ZIEMSCY (GROS, OBER) TESCHENDORF.

Prus Tessim w 1285 r. otrzymał od zakonu dobra rycerskie Teschendorf . Po jego śmierci 1306 r. - brat Tessima - Glaubun.
Paweł Budzisz ( Budisch) - 1420 r.
Tomasz i Adauk z Rakowca. - 1433 r.
Felden – Zakrzewski.( Sackrzewski) - II p. XV w > 1518 r.
H. Leski. i Machwicz. - 1518 - 1594 r. ( rodz. Brant)
Janowicz - Schak. - 1682 r.
v. Kalnein. - 1720 r.
Schack v. Wittenau. - 1727 - 1782 r.
Graf von der Goltz. & Komorowski. - 1780 - 1808 ? r.
Teschendorf ( Gros, Ober ) właściciel - Wilhelm Moritz & Alexander Komorowski. - 1858 r.
Gros Teschendorf - Alfred Komorowski. - 1865 - 1886 r.
Ober Teschendorf - Walter Heine. - 1865 -
Gros Teschendorf - Alfred Grunau. - 1914 - 1917 r.
Gros Teschendorf - Ger. Else.G. Randolf. - 1917 - 1945 r.
Ober Teschendorf - Erisch Zeppke. - 1914 - 1945 r.

"Prus Tessim i jego krąg krewniaczy"
ECHA PRZESZŁOŚCI, T, VIII.
Polska XVI w.
p/w.Gospodarczo - statystycznym.
Prusy Królewskie.
(Real Estate in West Prussia 1700-1800)
Rody Ziem Pruskich cz. I. II.
Statistisch-topographisches Adreß-Handbuch von Westpreußen : 1858 Geschichte des Stuhmer Kreises.
Dr.F.W.F.Szmitt. Thorn 1868.
Hanbuuch Grundbesitzes
Die Provinz Ostpreussen
Berlin 1880 r. Gesamt-Verzeichnis der Teilnehmer an den Fernsprechnetzen in den Ober-Postdirektionsbezirken 1914 r. Landwirtschaftliches Adresbuch
Provinz Ostpreussen.
Berlin 1929 r. Provinz Ostpreussen
Leipzig 1932 r.




LINKI - niem. Linken.

Dok. z 1330 r. Linken rycerskie dobra pow. Sztumski przy granicy Prus wschodnich.
Prastara osada pruska, pierwotnie nazywała się pole Broidin.
W 1258 r. wdowa Udalgardis nabyła 18 włók od Konrada z Broidin.
Ród Linkego z Linken pod Sztembarkiem już w początku XIV w. był polski, czego dowodem jest Janusz (Janusach) dictus Linken 1323
1582 r. - Zakrzewski (Saczszewski)
1604 r. - Felden-Zakrzewski.
1672 - 1782 r. - Schack v. Wittenau.
1782 r. - Graf von der Goltz.
1787 r. - Graf von Rittberg.
1860 r. - Augustyn Seyffarth.
1880 r. - Gustaw Peters.
1914 -1945 r. - Ernst Hoffman.

StormChaser - Pon 20 Cze, 2011 18:49

Mam nadzieję, że nikt z wyżej wymienionych (ani ich spadkobiercy) nie będzie nikogo ścigał za publikację danych... Bywały już takie przypadki.
waslew10 - Czw 10 Maj, 2012 15:00

Konna kolejka wąskotorowa. Gros Teschendorf - Cieszymowo.
waslew10 - Czw 10 Maj, 2012 15:02

Rodzina Komorowskich w latach 70 XIX w. Gros Teschendorf posiadała własną cegielnię, produkty tej cegielni służyły do modernizacji istniejącego pałacu w Gros Teschendorf, modernizowanym w tym okresie, oraz do budowy nowego pałacu Ober Teschendorf budowa na przełomie lat 70/80 XIX w. W owym czasie nastąpiło podzielenie Gros Teschendorf na (Gros ,Ober.) powstały dwa oddzielne własnościowo gospodarstwa. Lata 1870 -
Od zakola Jeziora Dzierzgońskiego koło Stangenberg (Stążki)
Rozpoczyna się - konna wąskotorowa kolejka żelazna - Schmalspurige Eisensenbahn.
okrążając Cegielnię (Ziegelei) Cieszymowo, biegnie wzdłuż Cieszymowa kończąc na przeciw parku Ober Teschendorf . Transportem tym dostarczano torf do opału, glinę do cegielni jak i cegłę do budowy Ober Teschendorf. Kolejka konna - powszechnie stosowana w XIX i na pocz. XX w. wagony ciągnięte przez konie. W owym czasie, istniały cztery typy wąskotorówek - ( na torach o rozstawie 600, 750, 785 mm .)
Opór koła toczonego po szynie jest niewielki, dużo mniejszy niż w przypadku drogi kołowej. Również stosunek energii zużytej na przewiezienia ładunku, ciągle sytuuje kolej jako jedno z najlepszych rozwiązań masowego transportu towarów, nie wymagających budowy nasypów, układana bezpośrednio na ziemi. W końcówce wieku XIX w Ober Teschendorf istniał wiatrak spełniający zapewne rolę młyna.

Abbaue - grunty podmokłe i torfowiska.
Schmalspurige Eisensenbahn - wąskotorowa kolejka żelazna.

General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer in Norddeutschland : mit Angabe ihrer Besitzungen dem Areal nach von 500 Morgen aufwärts
BERLIN 1872 r.

waslew10 - Czw 10 Maj, 2012 15:05

Podobne kolejki w Prusach.
Raba-- - Nie 03 Cze, 2012 16:39

Witam! W wątku tym przewinęły się dwie , lub trzy opinie:
"Dobra cieszymowskie otrzymał w XIII wieku od Zakonu Krzyżackiego Prus o imieniu Tesym. Po nim osiadł w dobrach Cieszymowskich jego brat Glabun. W 1420 roku właścicielem majątku jest Paweł Budzisz."

Trochę mnie to dziwi i być może jestem w błędzie, ale jeśli się mylę to może ktoś mnie poprawi:
Tessim miał dwóch braci Poborse i Diwana. Synowie Tessima to Kariota, Stenio, Tessim z Gisiela i Piotr Tessim.
Synowie Karioty, a wnuki Tessima to Wapele, Budisch, Nadruwe, Skawota i Piotr.
Synowie Stenio, a wnuki Tessima to Bando i Glabun.
Wiadomo, że ojciec Tessima był spokrewniony w jakiś sposób z braćmi Wajsylem, Glabunem i Sadykiem, a w rodzie często pojawia się imię Glabun.
Przechodząc do sedna - czy teza w cudzysłowie jest słuszna, czy może się mylę :?: :ops:

waslew10 - Sro 06 Cze, 2012 12:11

Postać Tessima nie jest w literaturze nieznana. Pierwszy szerzej pisał o nim Friedrich Wilhelm Ferdinand Schmitt. Według niego był on twórcą znacznego rodu Tessymidów (Thessymiden), osiadłego w okolicach Waplewa oraz Cieszymowa w Pomezanii i działającego jeszcze w XVI w. O rodzie Tessyma wspominał też Wojciech Kętrzyński. Tessim miał otrzymać Cieszymowo (Teschendorf?) oraz majątek waplewski, jego potomkiem był Wapel (na dobrach waplewskich) i Glabuna (na Cieszymowie). O wielkim i zamożnym rodzie Tessymidów z Pomezanii wzmiankowali Emil Schnippel, Artur Döhring i Karol Górski. Ponownie o Tessimie przypominała Marzena Pollakówna, a ostatnio Łucja Okulicz-Kozaryn.

Tessim miał przynajmniej jednego brata . Poborse (być może też drugiego Diwana, poległego w 1314 r. w walce z Litwinami) oraz czterech synów: Kariotę Steniona i Tessima a także Piotra Tessima. Najstarszym
prawdopodobnie był Kariota (zm. przed 1323 r.), ojciec Wapela, Budischa, Nadruwe, Skawoty oraz Piotra. Teściem Karioty był zapewne Lamota, właściciel dóbr w Budziszu.

Glabun - był zapewne synem Steniona, a wnukiem Tessima. W 1420 roku właścicielem majątku jest Paweł Budzisz pra, prawnuk Tessima.

Raba-- - Sro 06 Cze, 2012 13:10

Dzięki za utwierdzenie. Czy prace, lub książki Marzeny Pollakówny i łucji Okulicz-Kozaryn są ogólnie dostępne? Gdzie można ich szukać? Pozdrawiam.
Hagedorn - Sro 06 Cze, 2012 13:18

Raba-- napisał/a:
Czy prace, lub książki Marzeny Pollakówny i Łucji Okulicz-Kozaryn są ogólnie dostępne? Gdzie można ich szukać?

"Dzieje Prusów" można czasami dostać na Allegro, ja swój egzemplarz sprzedałem kilka lat temu...
http://allegro.pl/dzieje-...2332376210.html

waslew10 - Wto 17 Lip, 2012 16:12

WŁAŚCICIELE ZIEMSCY (GROS, OBER) TESCHENDORF.

Prus Tessim w 1285 r. otrzymał od zakonu dobra rycerskie Teschendorf. Po jego śmierci 1306 r. - wnuk Tessima - Glaubun. Pra - prawnuk Tessima Paweł Budzisz. (Budisch) - 1420 r.
Tomasz i Adauk z Rakowca. - 1433 r.
Felden - Zakrzewski.( Sackrzewski) - II p. XV w > 1518 r.
H. Leski. i Machwicz. - 1518 - 1594 r. ( rodz. Brant)
Janowicz - Schak. - 1682 r. v. Kalnein. - 1720 r.
Schack v. Wittenau. - 1727 - 1782 r.
Graf von der. Goltz. - 1782 - 1808 r.
Własność Królewstwa Prus 1808 - 1827 r. - dzierżawa. ( Komorowski).
Wilhelm Moritz & Alexander Komorowski. - 1827 - 1865 r.
Teschendorf - Alexander Komorowski. -1865 - 1870 r.
Gros Teschendorf -
Alfred Komorowski. II. Wilhelm Schulz - 1870 - 1875 r.
Gros Teschendorf - Alfred Komorowski. - 1875 - 1886 r.
Gros Teschendorf - Rodzina Komorowskich - 1902 r.
Ober Teschendorf - Walter Heine. - 1872 - 1902 r.
Gros Teschendorf - Alfred Grunau. - 1902 - 1917 r.
Gros Teschendorf - Else. Gerard. Randolf. - 1917 - 1945 r.
Ober Teschendorf - Erisch Zeppke. - 1902 - 1945 r.
Państwowe Nieruchomości Ziemskie (1945 - 1949 r.)
PGR - Zespoły - ( 1949 - 1957r.)
Inspektoraty Dzierzgoń, Sztum. ( 1957 - 1972 r.)
Kombinat Rolny Czernin. ( 1972 - 1993 r.)
A.N.R.S. Państwa.
Obecnie Sp. z o.o. Gospodarstwo Rolne „Fortune” Cieszymowo.

Geschichte des Stuhmer Kreises.
Dr.F.W.F.Szmitt. Thorn 1868.
Hanbuuch Grundbesitzes
Die Provinz Ostpreussen
Berlin 1872. 1880 r.
Die Provinz Westpreussen
Stettin 1903.Berlin 1909 r
Landwirtschaftliches Adresbuch
Provinz Ostpreussen.
Berlin 1929 r. Provinz Ostpreussen
Leipzig 1932 r.

Wypełnienie brakujących luk historii własności.

Raba-- - Wto 17 Lip, 2012 20:07

Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Męczy mnie jedna rzecz. Paweł Budzisz- czy był potomkiem Budischa ( jego ojciec Kariota), który był wnukiem Tessima, czy był potomkiem Glabuny, którego ojcem był Stenio, a dziadkiem Teessim. Wynika z tego, że Glabuny, ale myli mnie Budisch. Czyżby miał Paweł Budzisz po jednym z potomków stryjecznych? :?:
waslew10 - Sob 21 Lip, 2012 09:15

Badania poświęcone Tessimowi i jego kręgowi rodzinnemu przynoszą dosyć obiecujące wyniki, choć w znacznej mierze hipotetyczne . Przytoczona analiza i znaki zapytania w dzisiejszych czasach mają charakter przypuszczalny, obie te wersje mogą być prawdopodobne. Wiemy że dziedziczenie posiadłości odbywało się w bliskich związkach rodzinnych Tessiminów z rejonu Sztumskiego.
waslew10 - Wto 14 Sie, 2012 10:35

Linki. Cieszymowo Małe -1945 r.
waslew10 - Pią 17 Sie, 2012 07:04

Cieszymowo W. Gros. Ober Teschendorf z 1915 i 1933 r.
waslew10 - Pon 20 Sie, 2012 06:21

Cieszymowo z lotu ptaka.
waslew10 - Pon 17 Wrz, 2012 08:51

Gospodarka Cieszymowa 1932 r. Gros. Ober. Kl. Teschendorf. Linken.
waslew10 - Nie 23 Wrz, 2012 10:11

Las - teren 1870 r.
waslew10 - Sro 10 Paź, 2012 05:46

Więcej na temat historii Cieszymowa ( Gros. Ober Teschendorf).

CIESZYMOWO W. LINKI. STĄŻKI. BALEWO.
http://nk.pl/#profile/19188484/gallery
tylko dla zarejestrowanych na nk ;-) dop. adm. StormChaser

Wiercipietek - Pią 19 Paź, 2012 22:20

WItam,
mam do sz.p. prośbę: czy moglibyście opisać zamieszczone w tym wątku ilustracje (źródło, data wykonanie zdjęcia, publikacji mapy)?
Nie mogę rozszyfrować jak opisano kaplicę na planie w poście waslew10 (nr VII na planie).

waslew10 - Sob 20 Paź, 2012 14:56

VII. to
Stellmacherel (warsztat stolarski kołodzieja)
Kołodziej, dawniej zwany również stelmachem (z niem. Stellmacher).

Wiercipietek - Pon 22 Paź, 2012 22:43

Dzienx!
waslew10 - Pon 03 Gru, 2012 08:06

Cieszymowo 1895 r.
waslew10 - Sro 02 Sty, 2013 21:42

PRZEGLĄD TECHNICZNO - GOSPODARCZY NASZEGO REJONU UWZGLĘDNIAJĄCY ELEKTRYFIKACJĘ GOSPODARSTW.
waslew10 - Nie 10 Mar, 2013 14:33

Telefony.
vidi50 - Pon 21 Paź, 2013 16:38

Dwie migawki z października br.
wlad1 - Pią 31 Paź, 2014 08:02
Temat postu: Cieszymowo.
http://hist-nasz-reg.ucoz.pl/
Cieszymowo W. - http://hist-nasz-reg.ucoz...ieszymowo_w/0-4
Linki - http://hist-nasz-reg.ucoz.pl/index/linki/0-8

wlad1 - Sro 13 Maj, 2015 13:46
Temat postu: Cieszymowo Wielkie - dwór.
Cieszymowo Wielkie - dwór 1934 r. Zasób internetowy.
wlad1 - Wto 07 Lip, 2015 17:19
Temat postu: Cieszymowo.
Kościół w Cieszymowie.
wlad1 - Sob 11 Lip, 2015 07:57
Temat postu: Cieszymowo siedkiska - dworskie.
Internet. Opracowanie własne.
wlad1 - Pon 24 Sie, 2015 09:19
Temat postu: Cieszymowo Wielkie.
Wolne Forum Gdańsk.
wlad1 - Sob 02 Sty, 2016 08:45
Temat postu: Cieszymowo Górne - Ober Teschendorf.
Pałac - spalony w 1945 r przez AR. - Cieszymowo Górne - Ober Teschendorf. Wł. Anna Zeppke.
wlad1 - Wto 03 Gru, 2019 14:10
Temat postu: Cieszymowo Wielkie. Linki. Stążki. Balewo. w PDF.
W POWIECIE SZTUMSKIM. - Historia Naszego Regionu. Cieszymowo Wielkie. Linki. Stążki. Balewo. w PDF.

https://orzeszek26.wixsite.com/website


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group