Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:05 Temat postu: Mirachowo i okolice Od czasów książąt pomorskich Mirachowo należało do kasztelani chmieleńskiej. Na początku XIV wieku Krzyżacy zajęli ziemię leżącą na lewym brzegu Wisły. Po kilkudziesięciu latach utworzyli, w 1381 roku, w Mirachowie wójtostwo (prokuratorstwo). Pierwszym prokuratorem tej ziemi był Heindenreich von Plettenberg. Na czas wojny dostarczał 48 zbrojnych. Mirachowo należało do komturstwa gdańskiego, omawiane prokuratorstwo zajmowało mniejszą część dzisiejszego powiatu kartuskiego i daleko wsuwało się w powiat wejherowski. Na zachodzie obejmowało Gowidlino i Sulęczyno, na południu Brodnicę i Ręboszewo, na wschodzie górny brzeg rzeki Strzelniczki (czyli prawie do granic Chwaszczyna), zaś na północy obejmowało Będargowo i Zęblewo. Po przyłączeniu tych ziem do Korony Polskiej w 1454 roku Mirachowo zostało stolicą starostwa. Tak już zostanie do 1772 roku. Urzędowali tu m.in. Szczepańscy, Szczawińscy, Linde... Lustracja z 1565 roku, gdy starostą był Mikołaj Szczawiński, podaje, że "do tego starostwa nie masz żadnego zamku, jeno dwór drewniany w Mirakowie nad jeziorem zbudowanym, w którym dworze bywały sądy ziemskie tego powiatu szlachty, której niemało jest. Do tego starostwa należy folwarków 4, ale nieprawnie pożytecznych, nadto wsi 22." Wspomniane roki sądowe odbywały się wcześniej na Wzgórzu Świętopełka - jest to wzniesienie leżące przy leśniczówce. Opisany dwór został przez Łukasza Konopackiego (+1770) rozbudowany. W XVI wieku do folwarku mirachowskiego należał także młyn na Łebie w Mirachowie Dolnym (Stryszej Budzie). Była też w Mirachowie karczma, kuźnia i warsztat tkacki. Do XIX wieku pod sam dwór podchodziło jezioro. Ta sama lustracja z 1565 roku dalej podaje, że folwarki w starostwie "chociaż na dobrym gruncie osadzone nie przynoszą wielkiego pożytku przez zaniedbanie gospodarstwa; dochody z nich mogłyby się powiększyć w czwórnasób, potrzeba tylko pilności i nakładu. Puszcza błotna i górna obfituje w rozmaite drzewa bukowe, dębowe, brzozowe, mógłby być z niej wielki pożytek gdyby kto włożył pracy i starania, bo wynosi wzdłuż 8 mil (50 km) i w szerz 5 mil i snadź nigdzie w województwie pomorskim takiej nie ma. Mirachowo było niewątpliwie ludną i zamożną osadą, kiedy w XVI wieku wybrane zostało za siedzibę sądu ziemskiego, starostwa, a także i dekanatu." Od 1570 roku starostą był Jakob Szczawiński, miał żonę Dorotę z Taszyńskich z Krakowa (przyszła starościna). Przy mirachowskim dworze w XVII wieku stał drewniany budynek, w którym znajdowało się powiatowe więzienie. Dalej wspomniany Słownik zastanawia się "czy posiadało ono przywilej i urządzenia miejskie, nie wiadomo. Jednakże jeszcze w XVIII wieku Dykcjonarz nazywa Mirachowo `ludem handlowym miastem`. Damlewicz twierdzi, że w bardzo dawnych czasach istniał tu kościół, jednak musiał on wcześnie popaść w ruinę, gdyż diecezjalne najstarsze akta z XVI wieku nic o nim nie wiedzą, choć jeszcze w połowie XVIII wieku oglądano po nim szczątki. Poza wsią, między drogami do Cieszeni i Kożyczkowa jest miejsce zwane Kapelczyskiem (łac. Capella - kaplica_. Odkryto tam fundament głęboki na 3 stopy. Już w średniowieczu stała w Mirachowie kaplica dla potrzeb stacjonującej tu załogi krzyżackiej. Wg podań wtedy zaczęto tam budować kościół. Jednak, jak dalej mówi tutejsza legenda, Matka Boska miała najpierw się ukazać w Mirachowie, ale przeszła i przepłynęła do Sianowa, gdzie w cudownej jasności ją znaleziono. Zaniesiono ją do kaplicy w Mirachowie i na rozstaju dróg zaczęto budować kościół dla Niej. "Ale w Mirachowie Matka Najświętsza pozostać nie chciała, tylko po trzykroć przenosiła się do Sianowa. Tak tedy zostały tam tylko fundamenty na kapelczysku. Teraźniejszy (1880) właściciel Mirachowa zwożąc ziemię z tego miejsca natrafił też na mnóstwo kości. Napotkano też na starą nie uszkodzoną księgę." Po krzyżackiej kaplicy następną wybudował starosta Szczawiński i jak podaje biskup Rozdrażewski w 1583 roku, była ona drewniana i stała w pięknym miejscu, na wzgórzu, bardzo dobrym do praktykowania pobożności. Miała jeden ołtarz i tytuł św. Jakoba. Była pewnie i też obszerna skoro wizytatorzy nazywają ją często kościołem. Z nabożeństwem przybywał tu proboszcz ze Strzepcza, dokąd Mirachowo należało. Później jednak podupadła. W roku 1740 ówczesny zarządca starostwa burgrabia Jakob Kamiński wybudował na podworcu majętności mniejszą ale masywną kaplicę, której późniejsi dzierżawcy pruskiej domeny państwowej używali jako piwnicy i gołębnika." Początkowo to właśnie w Mirachowie Prusacy utworzyli swój urząd powiatowy, jednak w 1818 roku przenieśli go do Kartuz. Po tym fakcie Mirachowo będące miejscowością wielkich jarmarków przeszło do roli zwykłej wsi. Jako wspomnienie dawnej świetności jeszcze przez najbliższe 100 lat będzie istniał dekanat mirachowski z siedzibą w Strzepczu, ale i to zostanie przejęte przez Kartuzy. W 1860 roku w Mirachowie powstała parafia ewangelicka. Dziedzic Hering wybudował kościół. Obejmowała ta parafia znacznie większy obszar niż parafia katolicka w Sianowie. W roku 1861 należało do niej 928 wiernych, a w 1930 ewangelików tutejszych będzie już tylko 200. Po I wojnie światowej nie będzie już pastora na miejscu. Nabożeństwa odprawiać będzie duchowny z Kartuz. W 1862 roku zostało spuszczone Jezioro Mirachowskie, zamieniono je z miernym skutkiem na łąki. W szczątkowej formie zachował się jego kawałek jako Jezioro Bąckie. W 1868 roku we wsi było 316 mieszkańców, z tego 221 katolików, 67 ewangelików i 8 Żydów. W 1910 roku w Mirachowie Wsi i Mirachowie Leśnym żyło 713 mieszkańców; 186 Niemców ( w tym Żydzi), 512 Kaszubów, 1 Polak i 4 dwujęzycznych. W 1925 roku dworską kaplicę odrestaurował ówczesny dzierżawca pan Wardyn. Ksiądz dziekan Łosiński z Sierakowic ją poświęcił. Mirachowo ponownie się rozrastało i w 1943 roku miało już 913 mieszkańców. Gdy Niemcy po wojnie opuścili te tereny ewangelicki kościół pozostał bez opieki. Tą neogotycką świątynię przejęli katolicy. Info - Nasze Kaszuby Na początek zdjęcia starego dworu. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:07 Kilka detali z dworu. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:10 Budynek gospodarczy, niegdyś należący do dworu. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:13 Wspomniana w tekście kaplica. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:16 Kościół neogotycki. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:18 Kościół od strony południowej. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:19 Wnętrze kościoła. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:22 Ciekawe stare domy w Mirachowie. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:24 Chyląca się ku ziemi stara kaszubska chałupa w Nowej Hucie, koło jeziora. Kösternitz - Czw 30 Kwi, 2009 16:26 Dom stojący koło drogi w Miłoszewie. |
