Hagedorn - Nie 01 Kwi, 2007 19:24 Temat postu: Biała Góra - Westpreussenkreuz ponieważ dzis podczas spotkania został poruszony ten wątek pozwolę sobie skopiowac mój tekścik z FDG coby się nie przemęczać zbytnio 
Westpreussenkreuz został uroczyście odsłonięty w 10 rocznicę plebiscytu - 11 lipca 1930 roku opodal wzgórza 54 pod Białą Górą (Weissenberg) w powiecie sztumskim. Miejsce wybrano nieprzypadkowo - tuż obok zbiegały się granice trzech państw: Niemiec, Polski i Wolnego Miasta. Samo wzgórze - Biała Góra (nazwa pochodzi od koloru piachu, z którego się składa) to najwyższe wzniesienie w okolicy, widoczne było z daleka, z drugiego brzegu Wisły oraz z jej nurtu (nazwę ponoć nadali flisacy pływający do Gdańska ze zbożem, dla których była dobrym punktem orientacyjnym) Krzyż wysokości 12 metrów posadzony był na solidnym postumencie (zbrojony beton), obłożonym marmurowymi płytami (wykonawcą była śląska Basaltfirma), szczyt wzgórza ścięto tworząc swego rodzaju platformę widokową, ustawiono na niej ławeczki, a u stóp wzgórza wytyczono alejki - do krzyża wchodziło się po schodkach. U stóp wzgórza ustawiono głaz z wyrytymi nazwami 4 miast z obszaru Wolnego Miasta Gdańska. Na cokole umieszczono napis: "Westpreussen dem unteilbaren deutschen Weichselland". Od samego początku idea krzyża była prosta - miał on świadczyć o męczeństwie i udręce narodu niemieckiego, pognębionego traktatem wersalskim (był to okres gwałtownego wzrostu nastrojów nacjonalistycznych w całych Niemczech) stąd m.in. jego nazwa: Krzyż Prus Zachodnich (w domyśle - utraconych na rzecz Polski) podczas gdy sam powiat sztumski (i okoliczne) w okresie międzywojennym stał się częścią Prus Wschodnich (Ostpreussen)... U stóp krzyża odbywały się więc np. zloty młodzieży nacjonalistycznej itp. manifestacje (patrz "Na tropach Smętka" Wańkowicza). Pomnik prawdopodobnie odwiedził też Hindenburg goszczący w Sztumie w połowie czerwca 1931 roku oraz feldmarszałek von Mackensen, a także wielu innych wysokich notabli i urzędników. W latach 30-tych wydano wiele pocztówek propagandowych z krzyżem - parę fotek poniżej (widać na nich np. jak piaszczysta Biała Góra stopniowo porastała trawą i krzewami) Co stało się z krzyżem? Na pewno został wysadzony w powietrze - myślę, że przez żołnierzy rosyjskich w 1945 roku. Do końca lat 60-tych sama Biała Góra (wzgórze) była reklamowana w polskich przewodnikach turystycznych jako doskonały punkt widokowy na Wisłę i Żuławy rozciagąjące się u jej stóp. W latach 70-tych jakiś gorliwiec kazał niestety obsadzić ją drzewami - dziś praktycznie wzgórze ginie w gęstym lesie... Na szczyt prowadzi dzika ścieżka - można podziwiać resztki cokołu krzyża (zbrojony beton), dookoła, w trawie pełno jeszcze szczątków marmurowych okładzin, rozrzuconych siłą wybuchu - niestety aby zobaczyć Wisłę i okolicę trzeba dziś przejść jeszcze ze 100 metrów nad krawędź wzgórza (zabezpieczoną drucianym płotem)... W samej miejscowości Biała Góra jest kilka dodatkowych atrakcji - np. pięknie obecnie odnowiona XIX-wieczna śluza na Nogacie i Starym Nogacie, trochę starych domów, itp. malgos - Nie 01 Kwi, 2007 20:00 Wracając z dzisiejszej wycieczki do Sztumu obraliśmy trasę właśnie przez Białą Górę. Foty przedstawiają "głaz Hagedorna" u stóp wzgórza i to co pozostało z krzyża. Na upartego pomiędzy drzewami można dostrzec srebrzące się wstęgi rzek 
Na zdjęcia śluz w Białej Górze poczekamy aż Lordziki do nas dołączą bo ja już nie miałam siły biegać z aparatem
Hagedorn - Nie 01 Kwi, 2007 20:15 to jeszcze fragment cokołu z zachowaną datą: 1930... Rafaello - Nie 01 Kwi, 2007 21:27 jesteś zbyt skromna , foty jakościowo są ekstra Mytoon - Nie 01 Kwi, 2007 22:11 Byłem tam jesienią. Faktycznie ciężko się przedrzeć przez krzaczyska. Hagedorn - Pon 02 Kwi, 2007 07:51 zacząłem już przygotowywać grunt pod ponowne ustawienie kamienia w Białej Górze... VOO1 - Pon 02 Kwi, 2007 11:45 Ja dodam, że bardzo duuurzo jest tam niewypałów i niewybuchów , kto lata z wykrywką niech uważa
pozdr V malgos - Pon 02 Kwi, 2007 12:21
owszem jest ale spory kawałek od tego miejsca. Mytoon - Pon 02 Kwi, 2007 13:10
Ja szukałem tam tylko drobnych przedmiotów z metali kolorowych. Niewybuchów nie trafiłem. Zdarzało się za to sporo starej amunicji bocznego zapłonu. Gdyby udało się wzgórze przywrócić do dawnej świetności to faktycznie mógłby to być ciekawy punkt widokowy dla turystów. konto_usunięte - Pon 02 Kwi, 2007 17:45
Hagedorn - nasz człowiek w mediach 
Hagedorn - Pon 02 Kwi, 2007 18:08
bez przesady - zna się po prostu paru ludzi tu i ówdzie...
BornToRide - Wto 14 Sie, 2007 02:48 yyyyy.. a podpowie mi ktoś proszę .. gdzie jest ten kamień.. kierując się od śluzy.. ??? 
Hagedorn - Wto 14 Sie, 2007 07:40
od śluzy to mijasz całą Białą Górę w stronę na Sztum, a tuż za wsią po prawej masz mały parking leśny przy drodze (dwa stoliki i kosz na śmieci) - stajesz na nim i leśną drogą idziesz w stronę wzgórza, a u jego stóp pod drzewkiem leży sobie kamyczek...
Powiślanin - Sro 09 Sty, 2008 19:40 Ciekawy jest rewers pocztówki polskiej ze skanu nr 6 przedstawionych przez Hagedorna w pierwszym poście. luanda - Sro 09 Sty, 2008 19:46 He, he, he... Ciekawe, kto je zwozi? :) Kuglow - Czw 10 Sty, 2008 00:29 Już nikt,ale zwozili w 1933 roku. Krzysiek80 - Pią 11 Sty, 2008 11:24
To tam toczyly sie jakies walki? W sumie ma to sens, obiekt jest strategiczny. konto_usunięte - Pią 11 Sty, 2008 11:40
Krzysiek80 - Pią 11 Sty, 2008 11:54 A to ciekawe. I logiczne. Po prostu widzialem taka mapke z kierunkiem natarcia z nowej wsi na malbork i stad zalozylem, ze wiecej walk w tych okolicach nie bylo. Linii okopow tez nie widac, Czy linia obrony Bialej Gory opierala sie na zabudowaniach wsi? malgos - Pią 11 Sty, 2008 13:35 Bronili "wilczych" lasów, do dziś są ślady po zmagazynowanej tam broni 
Krzysiek80 - Pią 11 Sty, 2008 13:54 Dzieki za szybka odpowiedz. Jejku! Skad Wy to wszystko wiecie?! :-o malgos - Sob 12 Sty, 2008 13:27
zbierając tam grzyby lub jagody nie ma szansy nie potknąc się o "coś" pod krzaczkiem - autopsja 
konto_usunięte - Sob 12 Sty, 2008 13:31
Krzysiek80 - Pon 14 Sty, 2008 09:41
A to Ci sie udalo
Swoja droga ciekawe co na to saperzy, moze potykajac sie o taka niespodzianke warto by ich powiadomic. Hagedorn - Czw 08 Maj, 2008 09:05 dwa unikatowe zdjęcia związane z Krzyżem Prus Zachodnich (z książki "Der Kreis Stuhm" - dzięki uprzejmości Powiślanina) 1. fragment cokołu z inskrypcją 2. wizyta "grubych ryb" u stóp krzyża Hagedorn - Pon 12 Maj, 2008 17:57 tego ujęcia jeszcze nie było (z Allegro) jarek - Pon 12 Maj, 2008 20:20 Dodaję moje sfotografowane skarby dotyczące WPK które znajdują się w Białej Górze na prywatnych posesjach. Pozdrawiam jarek - Pon 12 Maj, 2008 20:23 Druga fotografia Hagedorn - Wto 13 Maj, 2008 12:38 Jarek, kapitalne fotki! slyszałem od paru osób, że co niektóry mieszakńcy wsi mają w ogórdkach fragmenty pomnika, ale słyszeć a zobaczyć to duża różnica! a ten pierwszy fragment w dodatku pokrywa się częściowo z moją fotką: jarek - Nie 18 Maj, 2008 18:16 Hag Czy nie myślałeś o ponownej próbie podniesienia kamienia z nazwami 4 miast w tym roku. Chętnie bym się przyłączył do tej inicjatywy. Pozdrawiam Hagedorn - Nie 18 Maj, 2008 18:30
jak to nie? nawet sam próbowałem, to moja obsesja od jakichś 2 lat! zainteresowałem tym już "czynniki oficjalne", a ponieważ jest duży plan zagospodarowania turystycznego i ożywienia Białej Góry, otrzymałem zapewnienie, że w tym roku (do końca lata) kamień zostanie podniesiony i ponownie ustawiony, mam nadzieję, że z tablicą informacyjną na temat tego miejsca obok. słyszałem też, że jest projekt przywrócenia wzgórzu funkcji punktu widokowego, prawdopodobnie poprzez ustawienie wieży widokowej, choć szybciej (i taniej!) byłoby wyciąć te kilkadziesiąt drzew ze szczytu... Milek - Nie 18 Maj, 2008 18:52 Nie trzeba wycinać wielu drzew. Postawienie wieży widokowej o średnicy kilku m. i wysokości 20-30 m. nie wpłynie na całokrztałt. Zdjęcie z rezerwatu Gór Dylewskich. Hagedorn - Nie 18 Maj, 2008 18:56 wypasiona i śliczna wieża. wiesz może ile kosztowała??? na pewno krocie... wieża na Białej Górze mogłaby być dużo niższa (myślę, że 10 metrów w zupełności starczy) i będzie to raczej konstrukcja kratownicowa... czas pokaże oczywiście! Milek - Nie 18 Maj, 2008 19:04 Miałem to dodać, ale zapomniałem. U nas teren jest pagórkowaty, ale mieszkałem 25 lat na Żuławach i wejście na kilkumetrowy wał przy dobrej przejrzystości pozwalał na dostrzeżenie Tczewa odległego o 40km. Wieża nie musi być okazała.Ta wieża na zdjęciu jest podana w internecie jako widokowa.W rzeczywistości jest to wieża p-poż., ale za 5 zł. u ciecia można wejść(tak było w ub. roku), ale ma być udostępniona dla turystów. Hagedorn - Nie 18 Maj, 2008 19:08 wg mnie starczyłoby coś takiego (zdjęcie z netu) Milek - Nie 18 Maj, 2008 19:11 Pewnie że tak. Hagedorn - Pon 19 Maj, 2008 13:59 niezarośniete jeszcze resztki pomnika w końcu lat 70-tych... aszmbk - Wto 20 Maj, 2008 22:51 Dzisiejsze pacoss - Sro 06 Sie, 2008 10:00 Wczoraj 6 sierpnia 2008 roku "głaz Hagedorna" został ustawiony obok śluzy w Białej Górze. Całą sprawą zainteresowałem z namówień Hagedorna starostę sztumskiego Piotra Steca. Wczoraj odbyła się akcja wydobycia, przewiezienia i postawienia głazu. Inskrypcja jest ryta czcionką neogotycką. Są to nazwy 4 miast Wolnego Miasta Gdańska: Danzig (Gdańsk), Neuteich (Nowy Staw), Tiegenhof (Nowy Dwór) i Soppot (Sopot). Załączam zdjęcia. pacoss - Sro 06 Sie, 2008 10:01 Wydobycie głazu pacoss - Sro 06 Sie, 2008 10:02 inskrypcja pacoss - Sro 06 Sie, 2008 10:04 ustawienie głazu Powiślanin - Sro 06 Sie, 2008 10:13 
Zoppoter - Sro 06 Sie, 2008 10:18
Zoppot :) Swoja droga , na logikę powinien jeszcze być Praust. luanda - Sro 06 Sie, 2008 14:21 Proszę o sprostowanie. Wczoraj, czyli dzisiaj? Czy wczoraj, czyli 5 sierpnia? :) pacoss - Sro 06 Sie, 2008 15:33 5 sierpnia:) villaoliva - Sro 06 Sie, 2008 16:07 Byliśmy tam z Fritzek 4 sierpnia :( Lekki fallstart
Ale na szczęście kamień wreszcie powstał. Mam pytanie, dlaczego nie ustawiono go w pierwotnym miejscu? Kuglow - Sro 06 Sie, 2008 19:49 Brawo chłopaki!!!Nie omieszkam sobie go kiedyś obejrzec!! Hagedorn - Czw 07 Sie, 2008 13:36 dwa lata "chodzenia" wokół tego kamienia i oczywiście w momencie podniesienia nie mogłem być obok (a była to już trzecia próba, z użyciem naprawdę ciężkiego sprzętu - do trzech razy sztuka!), ale najważniejsze, że się w końcu udało! wielkie dzięki dla pacossa i dla starosty sztumskiego - Pana Piotra Steca, za doprowadzenie całej sprawy do finału. jeśli chodzi o nową lokalizację kamienia (około 500 m od pierwotnego stanowiska) to wydaje mi się, że zwyciężyły względy pragmatyczne - kamień stał się teraz dodatkową atrakcją obok samej śluzy (a wiem, że obok ma być jeszcze ustawiona tablica informacyjna), natomiast w lesie, za parkingiem mało kto w ogóle by go zauważył... poniżej dzisiejsze fotki kamienia. w napisach zachowały się jeszcze resztki oryginalnej farby! villaoliva - Czw 07 Sie, 2008 15:13 Ziemia widać konserwuje :) I tak po ponad 40 latach możemy ponownie oglądać "kamień Hagedorna" 
konto_usunięte - Czw 07 Sie, 2008 20:45
Chwala wszystkim, ktorzy sie do tego przyczynili, zeby tak w Malborku... lokalizacja cokolu Schulza ponad rok byla trzymana w tajemnicy przez... 
jarek - Czw 07 Sie, 2008 21:07 WIELKIE DZIĘKI PANOWIE !!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Pojutrze będę przy kamieniu. Azaziz trzymam kciuki, żeby z pomnikiem Schulza nam też się udało. Pozdrawiam Siostra Irena - Sob 09 Sie, 2008 23:15 Jutro moja kolej
Siostra Irena - Nie 10 Sie, 2008 22:42 Głaz i widoczki z moreny skrzyneczka - Pon 11 Sie, 2008 00:44 pomnik został rozbity przez grupę wyrostków młotkami i przecinakami w latach 50 w ramach usówania symboli niemiec i faszyzmu (tyle wiem). saperzy go nie ruszyli a jak by go ruszyli to ten kikut cokołu by leżał na boku a nie stał. wiem to z tad ze znam jednego z tych postępowych wtedy chłopców. dziś już dziadek który uważa że (nie wie czego i poco ten pomnik ale mu mówili że to hitlerowcy i niemcy wybudowali i trzba to znisczyć) dobrze ucznił choć sam sauważył że był nawet ładny. Ale dalej pewnie myśli że to faszystowskie zło;( jarek - Wto 12 Sie, 2008 00:23 Skrzyneczko Czy coś wiesz na temat podobnego potraktowania kamienia wersalskiego z trójstyku granic przy śluzie? Cały czas nurtuje mnie pytanie co się z nim stało? Pozdrawiam StormChaser - Pią 15 Sie, 2008 07:26 http://malbork.naszemiast...nia/886683.html
konto_usunięte - Pią 15 Sie, 2008 10:33
Hihihi Pawełku
Hagedorn - Sob 25 Paź, 2008 17:58 i dzisiejsza fotka, w pięknej jesiennej scenerii... Hagedorn - Nie 02 Lis, 2008 12:16 mała komparatystyka pomnika na przestrzeni prawie 80 lat... Siostra Irena - Nie 30 Lis, 2008 16:54 Dzisiaj Loki - Sro 18 Lut, 2009 20:18 I jeszcze coś takiego w tym temacie... Hagedorn - Sob 28 Mar, 2009 14:23 z dzisiejszej wycieczki do Białej Góry... Milek - Czw 25 Cze, 2009 20:23 Połowa lat 70-tych, przed budową tamy we Włocławku. Fotka zrobiona podczas zbierania jagód w pobliskich lasach przez moich rodziców. Zdjęcie tego nie pokazuje, ale woda podchodziła na kilka metrów od szczytu wału. Pracując na stażu w ZR w Miłoradzu wylewy letnie były normalnością z tym, że na mniejszą skalę, pracownicy nasłuchiwali radia i przepędzali bydło na drugą stronę wału. Hagedorn - Wto 29 Wrz, 2009 11:57 kamień i krzyż na rzadkiej pocztówce (z Allegro) Torunianka - Sob 07 Lis, 2009 22:12 Mój ojciec wychowal sie w Bialej Górze i chyba pamieta ten Krzyz ale juz rozwalony. Dariusz - Nie 03 Cze, 2012 13:05 Znalezione na E-bay Hagedorn - Sob 31 Sie, 2013 14:37 odsłonięcie i poświęcenie krzyża w niedzielę 13 lipca 1930 roku - zdjęcie z książki "Heimat zwischen Weichsel, Nogat und Sorge" Hagedorn - Nie 01 Wrz, 2013 11:28 jeszcze jedno ujęcie, którego nie było na forum do tej pory... StormChaser - Wto 30 Wrz, 2014 20:03 Fot z ebay Loki - Pią 08 Sty, 2016 13:58 Krzyż miał własną iluminację. Biorąc pod uwagę położenie i wówczas brak lasu, zapewniało to świetny efekt propagandowy. |
